Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Genel Jeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Fulya Yücesoy Eryılmaz, halk arasında iklim ve iklim değişikliği kavramlarının yanlış benimsendiğini ve ilk olarak bu konuya açıklık getirilmesi gerektiğini belirterek, “İklim, yeryüzünün herhangi bir yerinde uzun yıllar boyunca gözlenen hava koşullarının ortalama durumudur. İklim değişikliği ise  iklim koşullarındaki büyük ölçekli ve önemli yerel etkileri bulunan, uzun süreli ve yavaş yavaş gelişen değişiklikler biçiminde tanımlanmaktadır.  Yani 3 veya 5 yıllık değişimler, iklim değişikliğine karşılık gelmezler. İklim değişikliğinden bahsedebilmemiz için uzun süreli bir değişimin yaşanması gerekiyor. Bu süre ortalama olarak 100 yıldır.” dedi.

İklim Değişikliğinin Birçok Sebebi Olabilir

İklim değişikliğinin jeolojik zaman dilimlerinde belli aralıklarla yaşanmasının doğal bir durum olduğunu ve iklim değişikliğinin doğal  birçok sebebinin olabileceğini de söyleyen Yücesoy, “İklim tarih içerisinde defalarca değişmiştir. Bu durumun en önemli bir kaç sebebini, şöyle sıralayabiliriz: Dünyamızın eksen eğikliğinin değişimi önemli bir sebeptir. Bu durum dünyanın hangi alanının, ne kadar güneş ışığı alacağını belirler. Bir diğer sebep dünyanın güneş etrafındaki hareketidir. Yörüngesindeki değişiklikler yine dünyanın iklimini etkileyebilmektidir. Bu iki durumun aynı anda yaşandığı dönemlerde şiddetli iklim değişiklikleri yaşanabilir.” diye konuştu. İklim değişikliğine sebep olan olayları sıralamaya devam eden Yücesoy, “Şuan için pek olası gözükmese de meteor yağmurları önemli bir iklim değişikliği sebebidir. Bu durum daha önce dünyada bir çağı kapatarak, bir çağı açmıştı. Levha tektoniğini yine önemli bir sebep olarak sayabiliriz. Bunların yanında okyanus akıntıları, iklimi belirleyen en önemli etkenlerin başında gelmektedir.  Yine şuan için olası gözükmese de volkanik faaliyetlerin etkisi de yatsınamaz düzeylerdedir. Şu an üzerinde en çok durmamız gereken konu tabiki  Atmosferde sera etkisi yapan gaz oranlarının artması ve  buzulların hızla erimesidir. Buzulların erimesi iklimi birçok noktadan etkiliyebiliyor.” dedi.

İnsanlar İklim Değişikliğini Tetikliyor ve Hızlandırıyor

İnsanların da masum olmadığına özellikle vurgu yapan Yücesoy, “En başta buzulların erimesi noktasında insan etkisi çok büyüktür. Endüstri ve fosil yakıtların atmosfere saldığı karbondioksit iklim değişikliğini hızlandırmaktadır. Saydığımız doğal sebeplerle 50 bin yılda gerçekleşebilecek bir olayı 10 bin yıla kadar düşürebilir. Dünya ve insanlık bu hızdaki bir iklim değişikliğine maalesef hazır değildir. Bu durum dünya açısında sıradan bir durum olsa da şuan ki besin zincirinin halkalarını koparabilir. İnsan etkisinin en büyük zararı ise sera etkisidir. Yeryüzüne ulaşan güneş ışınları, atmosferde biriken karbondioksit gazı nedeniyle atmosferden yeteri miktarda  dışarı çıkamamak-tadır. Tıpkı tarım amaçlı kulla-nılan seralarda olduğu gibi bu durum dünyayı gittikçe ısıtmaya başlamaktadır.” ifadelerini kullandı.

Dünya'da ve Türkiye'de İklim Politikaları Yeterli Değil

Modern dünyanın endüstri olmadan var olamayacağını ancak  ülke yönetimleri, yerel yönetimler ve vatandaş ölçeğinde alınabilecek birçok önlemin de var olduğuna değinen Yücesoy, şöyle konuştu: “Paris İklim Konferan-sında konunun aciliyeti çok açık vurgulanmıştır. Enerji ihtiyacı dünya üretiminin birinci temel taşıdır. Malesef enerji üretiminin çok büyük kısmı fosil yakıtlardan elde edilmektedir. Hükümetler sera etkisi yaratan gazları minimilize etmeliler. Örneğin  endüstri bacaları kesinlikle filtresiz kullanılmamalı. Fosil yakıt kullanımını azaltmalı. Alternatif enerji kaynaklarına en hızlı biçimde geçmeli. Ağaçlandırma çalışmaları  hızlandırılmalı, erezyon acilen önlenmeli, doğal su kaynakları korunmalıdır. Vahşi tüketim tarzı terk edilmelidir. Küçük yaştan itibaren çocuklarımıza iklim ve doğa eğitimleri vermeye başlamalıyız. Bilinç arttıkça, zarar azalacaktır. Yerel yönetimler bazında toplu ulaşımın desteklenmesi ve teşvik edilmesi gerekmektedir. Tedbir planları hayata geçirilmelidir. Atık ithalatı önlenmelidir. Poşetin ücretli hale getirilmesi önemli bir adımdı. Fakat buradan toplanan vergiler iklim değişikliğini önlemek için kullanılmalıdır.”

Vatandaş olarak her şeyi devletten beklemememiz gerektiğini de söyleyen Yücesoy, “Her bir vatandaş tek bir ağaç dikse çorbada bir tuzumuz olmuş olur. Evimizde kullandığımız su miktarını azaltmalıyız, atıklarımızı sınıflandırmalıyız, toplu taşıma kullanmaya özen göstermeliyiz, tarlaları ve ya otları yakmaktan vazgeçmeliyiz. En önemlisi de çılgın tüketim kültüründen vazgeçmemiz gerekmektedir.” diye konuştu.

İklim Değişikliği Tüm Dünyayı Etkileyecek

Bir bölgeye baraj yapılması halinde dahi mikro ölçekte iklimin etkilendiğine vurgu yapan Yücesoy, “10 ila 20 yıllık mikro ölçekli iklim değişiklikleri bölgenin bitki örtüsünü, mikro organizma yapısını ve nem oranını etkileyebilir. Türkiye ölçeğinde mikro bir şekilde iklim değişiklikleri gözleniyor. Buğdaydan vazgeçiyor ve mısıra yöneliyoruz. Neden Çukurova'da domatesler daha çabuk hastalanmaya başlıyor? Neden Çukurova'da tarım ürünleri değişiyor? Sadece Çukurova'nın değil bütün bölgelerin ekonomik yapısı değişime uğrayacak. Şuan bütün ülkelerde 100 yıllık tarım politikaları oluşturuluyor. Türkiye bunun neresinde? Tüm dünyada tarım arazileri ve turizm yapısı değişecek. Belki 100 yıl sonra Karadeniz'de narenciye yetiştirmeye başlayacağız.” dedi.

Turizm ve tatil anlayışının temelden değişebileceğini söyleyen Yücesoy, şöyle konuştu: “Bundan 100 yıl sonra Akdeniz 'de deniz sezonu yaz mevsiminden  bahar mevsimine kayabilir . Bundan dolayı acilen 100 yıllık tarım politikamızın yanında 100 yıllık turizm politikaları da geliştirmeliyiz.”